COLUMN | Johan en Abe

Zijn dribbels waren geweldig en zijn passen waren cool. De Amsterdamse jongetjes van een jaar of 8 vertelden kort na zijn dood vol overtuiging dat Johan Cruijff de beste was. Dat is ze altijd verteld en dat ga je dan vanzelf geloven.

Ik vond Abe altijd de beste en die heb ik ook nooit zien spelen want hij speelde zijn laatste wedstrijd vier jaar voordat ik werd geboren. Abe was fenomenaal goed, zijn rushes en doelpunten waren ongekend, zei ik. Over de 6-5 tegen Ajax kan ik vertellen alsof ik er zelf bij was. Abe was van Heerenveen en dus is hij de beste. Da’s logisch.

Heldendom komt middels overlevering. We vertellen elkaar een op waarheid gebaseerd verhaal waarvan we de scherpe en pijnlijke kantjes afslijpen en houden een mythe over. De afgelopen week was er opvallend weinig te horen over de rol van Johan Cruijff als lastpak die de laatste jaren zoveel onrust rond Ajax creëerde Die zich op onverwachte momenten naar de Arena liet chauffeuren, het raampje van de bolide opendraaide en een ongemakkelijke boodschap de wereld in slingerde. Als de reacties hem niet bevielen, lazen we dat de volgende ochtend in de Telegraaf. Cruijff bleef zich bemoeien met zijn oude club en het is dan ook niet onlogisch dat Riemer en Johan het zo goed met elkaar konden vinden.

Riemer gebruikte het overlijden van Cruijff nog maar even voor zijn eigen gloriemomentje. Hij benaderde het fenomeen ooit om trainer van sc Heerenveen te worden en Cruijff had daar wel oren naar, maar helaas kwam een clubje genaamd Barcelona voorbij. De anekdote is te leuk om kapot te checken dus we gaan er voor het gemak maar van uit dat Riemer de waarheid spreekt. Subtiel trapje na van Riemer: “Johan is na Abe de beste speler van Nederland, dus het leek me wel interessant."

Was Abe beter dan Johan? In de meeste lijstjes van beste Nederlandse voetballers die niet door Riemer zijn opgesteld staat Cruijff bovenaan, doorgaans gevolgd door Van Basten en Abe op drie. Bijna waren de drie beste spelers aller tijden aan Heerenveen verbonden geweest. Voetballers vergelijken is een aangenaam maar ook wat onzinnig tijdverdrijf. Johan en Abe zijn beiden groot genoeg om een stadion naar te vernomen. En belangrijk genoeg om een oefeninterland aan op te dragen.

Die voor Cruijff ging verloren maar Oranje won twee dagen na de dood van Abe een vriendschappelijke wedstrijd tegen Hongarije wel, in het stadion van Heerenveen, met 1-0. Dat soort feitjes vind ik fijn en ik moest me de afgelopen dagen inhouden om op Twitter te vragen of Abe niet stiekem beter was dan Johan. Clubrivaliteit moet je ook in tijden van rouw een beetje in ere houden. Maar fatsoen eveneens, dus ik heb het niet gedaan.

Het maakt ook niet uit wie er een betere voetballer was want het gaat uiteindelijk om andere dingen in het leven. Cruijff is vooral een grootheid omdat hij zijn beroemdheid en kennis voor anderen heeft ingezet. Hij zette tal van projecten voor kinderen en mindervaliden op en zorgde ervoor dat Amsterdamse jongetjes en meisjes in drukke steden op straat kunnen spelen. Ook daarom vinden die jongetjes Cruijff de beste, en gelijk hebben ze.

Abe bleef na zijn voetbalcarrière in de herinnering als een wat mopperige man voor wie in Heerenveen gecollecteerd werd voor een rolstoelvriendelijk huis. En wiens naam opdook in een boek over voetbal en racisme omdat hij Surinaamse medespelers voor ‘aap’ of ‘vuile zwarte’ zou hebben uitgemaakt. Waardoor ik het altijd moeilijk heb gevonden om Abe als een grote held te zien.

Het zullen pittige discussies worden daarboven, tussen Johan en Abe. Over de kwaliteit van het Nederlandse voetbal, en misschien wel over Zwarte Piet, waarbij Abe verzucht dat hij het probleem niet ziet. En Cruijff dan zegt: “Geeft niet Abe, je gaat het pas zien als je het door hebt."

Jaap Friso